Trong mỗi chúng ta, dễ thường hầu hết đều đã từng vài lần không thể động đậy ra được cái đám đông hỗn độn vì kẹt xe ngoài đường phố. Bên cạnh những nguyên nhân khách quan thì việc kẹt xe còn gây ra bởi những tinh thần không tốt của nhiều người tham gia giao thông. Bởi thế việc tập cho trẻ có những thói quen tự giác ngay từ nhỏ , bắt đầu từ những việc đơn giản nhất, đấy là biện pháp tốt nhất để gieo vào tâm hồn các em tinh thần tự chủ trong mọi hành vi ứng xử sau này.
Tính thiếu tự giác chỉ là một trong nhiều tình trạng chưa tốt trong tầng lớp xã hội, do việc mỗi người chưa có được tinh thần về việc phải gìn giữ môi trường một cách tự giác, mà chỉ chấp hành đôi khi rất miễn cưỡng , nếu có sự giám sát của giới hữu trách. Điều đó cho thấy , tinh thần tự giác không thể tự nhiên hình thành mà phải trải qua một quá trình giáo dục lâu dài.
“Gieo một hành động, gặt một thói thường – Gieo một thói thường , gặt một phú cho hình thể – Gieo một phú cho hình thể , gặt một số phận”. Nhưng trong việc giáo dục con , đôi khi chúng tôi không gieo mà chỉ thích gặt , hay có khi lại muốn nhờ người khác gieo hộ cho mình hoặc chỉ biết há miệng chờ sung. Trong lúc đó sự phát triển nhận thức để hình thành tư cách của trẻ thì lại không biết chờ , song còn sẵn sàng hấp thu những mầm mống không tốt đầy dẫy xung quanh trẻ để gieo vào tâm hồn trẻ những thói thường xấu !
Có thể bạn quan tâm: Phương pháp dạy trẻ luyện viết chữ đẹp lớp 1
Có thể bạn quan tâm: Phương pháp dạy trẻ luyện viết chữ đẹp lớp 1
Khi nào thì có khả năng dạy trẻ tinh thần tự giác ?
Chúng tôi đã biết là tinh thần về bản thân được hình thành từ khi trẻ đi những bước chập chững để từng bước khám phá thế giới xung quanh lúc trên 1 tuổi. Nhưng sự nhận thức về cái Tôi – phân biệt được bản thân , biết rõ về sơ đồ thân hình thì khi đến 3 tuổi , trẻ mới có được sự nhận biết rõ rệt nhất – Trẻ biết nói không , thậm chí còn hơi bị…nhiều khi cái gì cũng…không , dù sau đó nếu mẹ cất đi không cho thì lại…khóc !
Bởi vậy , để có sự hấp thu tốt nhất những hướng dẫn nhằm giúp trẻ bắt đầu làm và tinh thần về tính tự giác , thì các bậc cha mẹ nên bắt đầu trong thời kì xung quanh 3 tuổi. Trong thời kì này , trẻ đã bớt dần tính ái kỷ , là tính chỉ biết có mình và suy nghĩ : cái gì trong tay ta là của ta. Trẻ bắt đầu mở mang mối giao tiếp với những trẻ khác, biết quan tâm đến những người và sự kiện xung quanh mình, biết chơi chung với bạn hữu. Bởi vậy việc cho trẻ đi học là hết sức cần thiết. Đây cũng là thời điểm thích hợp để giúp trẻ có được những tinh thần về tự giác và bắt đầu có sự phát triển về trí tuệ cảm xúc ( EQ ) cũng như về tư duy logic.
Dạy trẻ sự tự giác bằng cách nào ?
Khi đứng trước một trang giấy trắng , ai cũng có cái cảm giác là muốn viết hay muốn vẽ một cái gì lên đó. Đứa trẻ tương tự như một tờ giấy trắng , có khả năng vẽ lên đó những hình ảnh đẹp , nhưng cũng có khả năng bôi bẩn nó bằng những nét nguyệch ngoạc sơ ý thức. Bởi vậy , khi muốn dạy cho trẻ tinh thần tự giác , chúng tôi phải biết dùng cách nào , phương tiện nào để vẽ lên tờ giấy đó những hình ảnh bổ ích , nếu không thì chính chúng tôi đang bôi bẩn tâm hồn đứa trẻ !
Phải chăng là chúng tôi sẽ đối mặt với trẻ , và nói với bé là con phải ngoan , con phải biết tự đi đánh răng mỗi buổi sáng , tự lấy áo quần ra mặc , buổi tối phải tự biết lấy vở ra chép bài không thì mẹ sẽ phạt 3 roi?
Điều đó đúng , nhưng chỉ đúng với chúng tôi , đúng với cái suy nghĩ logic của người lớn chứ không phải với sự nhận thức và tư duy của một trẻ lên 3 ! Trẻ cũng có khả năng làm nhưng thường chỉ làm được khi chúng tôi phải nhắc nhỏm Hai ba lần hay dưới sự giám sát của người lớn hoặc sau dồi dào cái …3 roi ! Nói cách khác, đề nghị thì hoàn tất nhưng tinh thần tự giác vẫn là con số 0, thậm chí còn hình thành tính va chạm, không bắt buộc thì sẽ không làm.
Thế thì phải dạy bằng cách nào? chúng tôi hãy biến những hoạt động mang tính bổn phận thành những trò chơi – mà đối với trẻ em , thì trò chơi Ấy là các hoạt động rất nghiêm chỉnh ! bởi thế khi chúng tôi chơi trò “mèo con rửa mặt” hay “thỏ mặc áo quần nhanh” hoặc “xem ai nhanh hơn” .v.v. là chúng tôi đang “làm việc” với trẻ hay đang “dạy” trẻ một cách nghiêm chỉnh.
Dạy trẻ như thế nào ?
Không phải chỉ biến việc dạy trẻ thành trò chơi là đã xong , để rồi trẻ muốn chơi sao thì chơi. Mà việc giúp trẻ hình thành tinh thần tự giác vẫn đòi hỏi một số những nguyên tắc. Đầu tiên , đó là chúng tôi để cho trẻ quyền chọn lọc , không phải là chọn lọc giữa cái không và cái có mà là chọn lọc giữa việc thực hiện như thế này , hay thực hiện như thế kia. Sau đó trong thời kì đầu , chúng tôi cũng biết cách “tập huấn” cho trẻ theo từng bước , hướng dẫn cho trẻ làm những âm thanh cơ bản nhất và khi trẻ đã làm được thì có hai điều mà phụ huynh cần lưu ý: Hãy để cho trẻ tự làm , thậm chí có khả năng có những sai sót vì có như thế , trẻ mới biết rút kinh nghiệm và dù cho thời gian có dài gấp đôi nhưng chúng tôi cũng nhất định là không nên can thiệp vào. Đây Ấy là căn nguyên khiến cho việc dạy trẻ Trắc trở , vì cha mẹ thường chăng khứng nổi sự chậm chạp và vụng về của trẻ , để rồi “ra tay” hoàn tất công việc trong tích tắc , thay vì phải chứng kiến sự rề rà của trẻ. Một yếu tố nhu yếu nữa , đó là tính nhất quán – Trẻ không thể hình thành sự tự giác , nếu các hoạt động luôn luôn đổi thay về thời gian và cách thức.
Một trong những biện pháp nâng cao “kỹ năng” là cho trẻ từng bước tham dự vào các hoạt động trong Nhà ở , như trong việc quét dọn , làm bếp , lau nhà , giặt quần áo..v.v. Chúng tôi có khả năng nhờ bé làm một số việc vặt vãnh , vừa làm vừa hướng dẫn thêm cho bé. Dĩ nhiên điều đó sẽ làm cho chúng tôi mất thời giờ hơn , mệt hơn… Nhưng có hoạt động huấn luyện nào mà không mất thời giờ và công sức không ?
Dạy trẻ trong bao lâu ?
Chắc hẳn là chúng tôi sẽ tự nhủ , chuyện dạy trẻ những việc như đánh răng , rửa mặt , xếp áo quần , giữ bàn học gọn ghẽ ..v.v. là những chuyện nhỏ , dạy qua vài là lượt trẻ phải nhớ chứ. Điều này đúng , nhưng chưa đủ vì đầu tiên , có những bé nhạy bén , có năng lực trí tuệ tốt “ sáng dạ vốn sẵn tính trời” nhưng cũng có những bé chậm chạp , rề rà hay vô tư , dạy trước quên sau. Bởi thế , việc tập cho trẻ cũng phải tùy theo khả năng của từng em mà mau chóng hay phải kéo dài. Nhưng dẫu sao thì việc dạy trẻ cũng phải mang tính luôn luôn , từng bước một và luôn luôn cần được cổ vũ , nhắc nhỏm. Một điều quan trọng là trẻ rất thích được khen , mà thật ra thì ai chả thế ? bởi thế , trong quá trình thực hiện , chúng tôi nên có những lời nói có cánh , nhưng cũng phải hợp lý và chừng mực chứ không phải “gì cũng khen” ! Còn giả dụ trẻ làm sai , làm hỏng thì chúng tôi lại không nên chê bai mà thay vào đó là những sự khuyến khích: Mẹ biết là con có khả năng làm Trội hơn ! Con làm như thế là không được , nhưng mẹ tin là con sẽ làm được mà !
Như thế , để hình thành một phú cho hình thể , chắc chắn không thể là những tác động kiểu “mì ăn liền” mà là một quá trình giáo dục tiệm tiến , đi từ những chuyện nhỏ , kéo dài từ năm này qua năm khác. Nói như thế không có nghĩa là chúng tôi cứ phải kè kè theo trẻ , hướng dẫn cho trẻ hết chuyện này sang chuyện khác , mà trong các năm tháng tiếp theo chỉ là sự quan tâm mang tính giám sát , hỗ trợ và đồng hành cùng trẻ.
Sẽ đến một thời điểm mà trong một số hoạt động , chúng tôi nên để cho trẻ tự xoay sở , tự làm và tự chịu trách nhiệm về những gì mình đã làm. Việc cho trẻ tham dự các đội nhóm hoạt động theo sở thích hay theo các kỹ năng cũng là một cách giúp trẻ tự giáo dục mình phê chuẩn các trẻ khác. Điều quan trọng là khi trẻ đã có được những khả năng cơ bản , những kiến thức và kinh nghiệm tối thiểu , thì chúng tôi phải biết tin vào trẻ. Chính sự tin tưởng vào khả năng của trẻ sẽ là một động cơ tích cực giúp trẻ phát huy được tinh thần tự giác một cách rất …tự giác !
Rèn tính tự giác cho trẻ như thế nào ?
Dễ thường ai trong chúng tôi đều nhận thấy rằng , một số không nhỏ các trẻ em, thậm chí là thiếu niên, thanh niên và cả người lớn, đã không có khả năng tự chủ trong cuộc sống, thường chỉ có khả năng làm tốt nếu được “cầm tay chỉ việc” thậm chí là chỉ rồi mà vẫn làm sai vì không có sự tự tin – và phải có sự rà soát liên tục mới có khả năng hoàn tất công việc của mình. Điều này thường do thiếu một chữ “Tự” trong quá trình thành nhân. Ngay từ bé, các em đã không được tập tính tự giác, thiếu khả năng tự giác sẽ đưa đến sự thiếu tự tin, khi đã ngờ vực vào mình thì không thể có sự tự chủ trong công việc, từ chuyện học cho đến chuyện làm. Và khi đã không có sự tự chủ thì chắc khó mà có thể tự lập cho cuộc thế của mình.
Trong cuộc thế con người, có ba điều quan trọng là lập ngôn, lập chí và lập nghiệp – mà muốn có được các điều này thì không thể chỉ biết dựa vào sự chăm nom hỗ trợ của cha mẹ , và những người xung quanh mà phải bằng sự Tự lập. Chính bởi thế, tinh thần tự giác mà chúng tôi giúp cho con hình thành trong mùa xuân của cuộc thế , Ấy là bước đầu cho quá trình thành người. Khi một con người có khả năng bước đi trong cuộc thế bằng bàn chân và khối óc của mình cũng như tự tin vào chính mình. Điều đó, chúng tôi gọi là Hạnh Phúc !
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét