Dạy con thế nào để bé ngoan giỏi ?

Dạy con viết chữ đẹp. Vấn đề cho là giản đơn, nhưng thực sự chẳng giản đơn tí nào đối với những bậc cha mẹ bây giờ. Vậy dạy con thế nào để bé biết nghe lời cha mẹ, chủ động luyện viết chữ ?

Nhiều cha mẹ rất tự tin chia sẻ "phương pháp" dạy con viết chữ của mình: "Ngon ngọt không nghe thì cho mấy roi là xong ngay". Có phải vậy chăng?

Phụ huynh là người có "quyền" vì trẻ phải lệ thuộc mọi nhu cầu trong cuộc sống từ ăn , mặc , ở đến sự nâng đỡ , tình thương…Trẻ lệ thuộc càng nhiều, quyền lực của cha mẹ càng lớn. Nhưng nếu quá dựa trên uy quyền, khi lớn lên trẻ có xác xuất tự lập được, lúc đó quyền lực của phụ huynh sẽ giảm sút.

Trẻ thơ là những kẻ "bất lực".

Quyền được thể hiện qua việc hứa hẹn hay làm ai đấy sợ sệt, cung cấp hay tước mất những gì trẻ đang có, thưởng hay phạt... Nhưng không phải lúc nào phụ huynh cũng dùng quyền hợp lý. Phần trẻ thơ, chúng phải tuân lệnh người có quyền. Không ai thích kẻ dùng quyền lực trên mình. Trẻ thơ cũng thế. Chúng thường không thích, công khai hay ngấm ngầm chống đối, thậm chí còn thù ghét. Trẻ con không làm chi được trước quyền uy và thường "chịu vậy". Theo cách nào đó, trẻ thơ là những kẻ "bất lực" vì chẳng thể tự lo cho mình, chúng lệ thuộc. Và theo nhà tâm lý Adler, điều này tạo nên trong trẻ mặc cảm tự ti. 

Nếu thêm vào những áp lực, đòi hỏi khắt khe hay cưỡng ép..., nhất là khi không có tình cảm thương yêu đi kèm, trẻ sẽ găng, hậm hực, dồn nén. Thể chất và tinh thần bạc nhược đều bị có tác động đến một điều gì đó. Phụ huynh càng dùng nhiều quyền lực thì sự xa cách, hao hụt niềm tin , mất có tác động đến một điều gì đó trên người dưới càng sớm. Trẻ sẽ tìm cách thoát khỏi có tác động đến một điều gì đó của cha mẹ khi có xác xuất - thường ở tuổi chưa đủ tuổi pháp luật hay vừa đến tuổi lấy chồng trưởng thành.

Áp đặt quyền uy: hại nhiều hơn lợi.

Giáo dục lắm lúc cần dùng đến quyền. Nhưng "quyền" như con dao bén nhọn, nó sẽ rất hiệu quả trong bàn tay chuyên trị, khéo léo. Nhưng nếu chúng ta chưa nắm vững đáp ứng các tiêu chuẩn thẩm mỹ và sự nhạy cảm cầm dao, sự thương tổn khó có xác xuất tránh.  Xin nêu một số gây thiệt hại của việc giáo dục dựa trên uy quyền và ép buộc. 

- Thiếu hữu hiệu: 

Dùng quyền lực có thực sự tốt không?

Nhiều phụ huynh sẽ đáp: có chứ! Nếu trẻ không có áp lực của quyền lực , chúng sẽ không cố gắng năng cú tự làm chủ chính mình.  Nhưng một số phụ huynh khác lại ý là khi dùng quyền thì xem như người lớn đã quyết định , đã nghĩ suy thay cho trẻ , chúng sẽ trở nên thiếu quan tâm về hậu quả. Hơn nữa , người lớn ngày một mỏi mệt hơn để giữ trật tự đã được tạo nên do quyền lực đó.

Dựa trên những nghiên cứu, Gordon còn cho thấy: "Trẻ hư hỏng thường do những khuyên bảo nghiêm khắc và thực thi hình phạt quá nhiều...". Vì trẻ không được độc lập trong việc tự lo liệu và làm chủ chính mình , nên chúng không có cơm rượu xây dựng lòng tự tín và nhìn nhận giá trị bản thân.  Ngoài ra , khuyên bảo bằng hình phạt tức thị bắt trẻ phải không làm trái lại , chúng sẽ không phát triển tính sáng tạo.

- Gây xúc cảm thụ động ở trẻ:

Nếu ép buộc trẻ sửa trị một nước sẽ khơi lên nhiều cảm xúc và hành vi tiêu cực: chống đối , nghe lời , chịu đựng… Nhưng khi trẻ như thế , người lớn lại tìm cách kiểm soát những điều này. Tình cảm cha mẹ - con cái sẽ dần sứt mẻ và trẻ ngày một không thích gần người lớn. Rút cục điều này lại gây thêm hình phạt khác , khiến trẻ rút vào vỏ hay tự làm cho mình xa lạ với người lớn. Những trẻ thường răm rắp vâng lời sẽ có vấn đề với trẻ đồng lứa.  Vì những trẻ kì dị không thích những trẻ luôn phục tòng , khép mình thụ động... Chúng sẽ cho những trẻ này "ra rìa" , bị cô lập hay tự cô lập.

Sự hủy hoại từ bên trong trẻ:

Quyền lực nơi người lớn làm trẻ muốn tách rời gia đình , xa sự lệ thuộc. Trẻ sợ hãi nhưng lại chẳng thể bỏ đi được. Bên trong trẻ trở nên bất ổn và giằng xé.  Còn người lớn lại cảm thấy bị làm ai đấy sợ sệt mất quyền lực , càng xa cách với trẻ và siết kỷ luật. Điều này gây thương tổn cả đôi bề

vì thế các nhà tâm lý đặt ra câu hỏi: xã hội thực sự muốn có những đứa trẻ luôn vâng lời không?
Khi chỉ biết phục tòng , trẻ trở nên người luôn tránh né , từ chối bổn phận về hành động của mình. Nguy hiểm nhất là nghĩ suy chúng thấy mình chỉ là một công cụ của người khác mà thôi. 

Hãy thử nghĩ khi bị ép làm gì, chúng ta thấy điều đó bất nghĩa. Nhưng chúng ta buộc phải làm, vì nếu không chúng ta có xác xuất bị sa thải... Tuy nhiên, chúng ta vẫn còn một thứ "vũ khí”, đó là sự phá hoại. Chúng ta có xác xuất làm việc nhưng làm làm theo một sự bắt buộc không muốn làm và có khi gây gây thiệt hại cho người ra lệnh. Tóm lại, các bậc cha mẹ chỉ thực sự thành công khi luyện cho trẻ viết chữ khi chúng ta đòi hỏi trẻ cũng là điều mà chúng thích. Lợi ích phải hai chiều. Giáo dục để bé là con ngoan trò giỏi dựa trên quyền lực sẽ gây thiệt hại nếu nhu cầu, ước vọng của người lớn và của trẻ quá khác nhau.